Edukacja Globalna – klucz do zrozumienia i akceptacji

"Niektórym są potrzebne okulary, aby widzieć jasno i wyraźnie: 
nie pozwólcie im jednak mówić, że bez okularów nikt nie widzi wyraźnie."
                        
                                                                                     John Locke



XXI wiek to czas szybkich przemian w skali globalnej.
Wymiana informacji, mieszanie się społeczeństw, handel na skalę międzynarodową, migracje ludności, dostęp do wiedzy, to wszystko powoduje, że stajemy się częścią systemu o wymiarze całościowo planetarnym.
Aby jednak globalizacja przebiegała bez zakłóceń, powinniśmy eliminować wszelkie zagrożenia w postaci braku tolerancji i zrozumienia dla przejawów odmienności, z którą mamy coraz częściej do czynienia.
W tym celu potrzebujemy narzędzia, które pozwoli uświadomić ludziom, że stajemy się obywatelami naszej planety i powinniśmy wziąć na swoje barki ciężar społecznej odpowiedzialności. Tym narzędziem jest specjalny obszar nauki zwany Edukacją Globalną

Dlaczego jest tak ważna?

Modele społeczeństw obywatelskich, często opartych na wiedzy, cechują się stworzeniem w umysłach ludzkich swoistej świadomości, polegającej na społecznej odpowiedzialności, tolerancji wobec innych, krytycznym myśleniu, współpracy gospodarczej, nie uleganiu stereotypom, często kreowanym i promowanym przez ludzi kierującymi środkami masowego przekazu.


Dzięki realnemu wsparciu liderów politycznych, którzy rozumieją wagę stworzenia takiego modelu społecznego, będącego zarazem podstawą wzrostu gospodarczego, przy podtrzymaniu idei współpracy zamiast konkurencji, społeczeństwo staje się dojrzałe zachowując przy tym optymalny poziom ucywilizowania.

Istnieje fundamentalna prawda, definiująca nasze człowieczeństwo w postaci, do której powinniśmy dążyć: „Nie rób komuś tego, co tobie niemiłe.” – aby zbliżyć się do tej idei, potrzebujemy obecnie czegoś więcej aniżeli społeczeństwa odpowiedzialnego lokalnie.

Globalne obywatelstwo cechuje wiele czynników, dzięki którym ludzie uświadamiają sobie, jak ważnym staje się świadome podejmowanie działań mających ogromne znaczenie dla wszystkich mieszkańców naszej planety.

Zrozumienie, akceptacja oraz międzynarodowa współpraca to fundamenty do tworzenia lepszego jutra, przy jednoczesnym dbaniu o środowisko naturalne, bez którego życie na Ziemi jest niemożliwe .

Państwa, które wciąż nie stworzyły modeli społeczeństw obywatelskich, wciąż borykając się z różnego rodzaju przeszkodami i problemami w skali narodowej, mają szczególnie dużo pracy w implementacji idei EG.

Łatwiej jest wprowadzić w życie kolejne elementy ucywilizowania się, gdy społeczeństwo w ramach jednego kraju ma zapewnione środki do godnego i bezpiecznego życia.

Skutki promowania i implementacji Edukacji Globalnej

Obecnie nie istnieją Państwa, które nie są objęte skutkami globalizacji naszej planety.
Niemalże niemożliwym jest również izolacja od tego zjawiska.

Aby ludzie byli chętni do aktywnego i świadomego wzięcia udziału w globalizacji, muszą być przede wszystkim świadomi, jakie korzyści może im to przynieść.

Co możemy osiągnąć?

- większe zrozumienie wydarzeń o zasięgu globalnym, ich przyczyny i skutki
- poszerzenie horyzontów myślowych dorosłych i młodzieży
- tolerancję wobec innych kultur, sposobu myślenia i bycia, postępowania, że każde zjawisko zależy od szeregu czynników
- poznanie ludzi z różnych krajów, ich priorytetów oraz wartości
- dostosowanie się do ogółu, tzn. wyzbycie się ksenofobii, nacjonalizmu oraz niepotrzebnych ograniczeń w sposobie naszego myślenia oraz zachowywania
-zwiększenie elastyczności młodych ludzi wobec oczekiwań rynków pracy
- zapoznanie się z gospodarką ogólnoświatową i jej mechanizmami, co w rezultacie pomaga w przyszłym wyborze pracy i dostosowaniu się do warunków panujących w innych krajach


Warto jest ukazać ludziom, szczególnie młodzieży, że nie są jedynie „trybikami” w globalnej grze.
Żyjąc w demokracji, która zapewnia nam szereg praw i możliwości musimy być świadomi swojej siły sprawczej, zarówno lokalnie, jak i globalnie. Dzięki niej możemy tworzyć wokół siebie rzeczywistość, zawsze wykorzystując swoje silne strony, pozostając w ciągłej kooperacji z innymi.

Nie jest to proste, dlatego bardzo ważnym elementem jest prawidłowa praca u podstaw, przy wprowadzeniu elementu Edukacji Globalnej w szkołach oraz na każdym kroku życia codziennego.

Sposoby wprowadzania i rozpowszechniania idei GE

Wiadomym jest, że najłatwiej kształtuje się umysły młode, stąd najważniejszymi i koniecznymi krokami prowadzącymi do wyjaśniania idei EG są odpowiednio przygotowane a następnie realizowane programy nauczania w placówkach szkolnych  oraz przez organizacje pożytku publicznego, np. instytucje pozarządowe (dane statystyczne).

Niektóre z proponowanych rozwiązań:

- urozmaicenie programów nauczania w szkołach podstawowych i średnich
- stworzenie odpowiednich warunków do przeszkolenia kadry nauczycielskiej, aby na każdym kroku (podczas prowadzenia zajęć z danego przedmiotu) nauczyciele pamiętali, że XXI wiek to czas zjednywania, zrozumienia, akceptacji oraz kooperacji nie tylko w skali lokalnej czy narodowej, ale również globalnej
- zapewniając odpowiednie wykształcenie i doszkalanie nauczycielom zajmującym się głównie prowadzeniem zajęć z edukacji globalnej w szkołach
- tworzenie instytucji pozarządowych świadczących szkolenia oraz zajęcia z zakresu Edukacji Globalnej
- uświadomienie rodzicom znaczenia tworzenia społeczeństwa opartego na wiedzy, a w rezultacie obywatelstwa globalnego, prowadzącego do zacierania granic kulturowych i narodowych, mogących wpływać negatywnie na relacje ludzi w skali ponadnarodowej (globalnej)
- unikanie ryzyka powstania centralizacji decyzyjnej w sprawie układania programu nauczania z zakresu Edukacji Globalnej (wystarczą szkolenia lub studia podyplomowe dla kadry nauczycielskiej – już istniejącej oraz nowo powstającej) – im mniej ingerencji urzędniczej tym lepiej
- organizowanie studenckich wymian międzynarodowych na większą skalę
- organizowanie tematycznych spotkań z przedstawicielami ONZ oraz specjalistów organizacji pozarządowych w szkołach
- wycieczki i wizytacje, zarówno nauczycieli, jak i uczniów, do szkół w innych krajach w celu zapoznania się z ich sposobami prowadzenia zajęć i poznania relacji pedagog – uczeń
- spoty reklamowe w radiu i telewizji

Implementacja programowa z zakresu Edukacji Globalnej w placówkach oświatowych

Biorąc pod uwagę potrzebę tworzenia świadomych, globalnych obywateli, ministerstwa edukacji powinny wzbogacić programy nauczania o ten, jakże niezwykle ważny, element.
Poza stworzeniem specjalnych zajęć z ekonomii globalnej, można również zacząć przekazywać wiedzę podczas istniejących już zajęć z poszczególnych przedmiotów nauczania.

Podczas zajęć dobrze przygotowani nauczyciele w porozumieniu z dyrekcją szkół, powinni przekazywać wiedzę uczniom/studentom z uwzględnieniem globalnych zagadnień, mających coraz to większy wpływ na życie każdego z nas.



Każdy z przedmiotów zawierałby konkretne zagadnienia nawiązujące do podstawy programowej , np.
Historia – odkrycia geograficzne, kolonializm, niewolnictwo, handel zamorski, wydarzenie współczesne, etc. – skutki tych wydarzeń, jaki to miało wpływ na rozwój, bądź niedorozwój ludzkości, rasizm i inne zjawiska.
Geografia – poza czystą wiedzą, EG powinno pomóc w identyfikacji związków i zależności i wyjaśnianiu procesów zachodzących na skalę globalną (polityczne, społeczne, gospodarcze)
Biologia – znaczenie środowiska dla ludzkości, przypomnienie ze człowiek został stworzony przez naturę, lokalne i globalne problemy środowiska, globalne ocieplenie, etc.
Ekonomia – geneza pieniądza, czym tak naprawdę są banki, zrównoważony rozwój, sprawiedliwy handel
Wiedza o społeczeństwie – nauczać o tym, o czym nie dowiemy się w TV oraz w gazetach, np. działania ludzi, które pomagają i ułatwiają życie innym na skalę globalną, np.  Wangari Maathai, laureatka Pokojowej Nagrody Nobla za rok 2004. Działaczka z Kenii zmobilizowała ubogie kobiety w Afryce do zasadzenia 30 milionów drzew, co pomaga chronić środowisko również w Europie – mniejsze stężenie CO2 w powietrzu, bardziej zbilansowane i przewidywalne zmiany klimatu, etc.

Zamiast przekazywać ogrom informacji, który nie pomaga w zrozumieniu zależności między wieloma czynnikami w poszczególnych obszarach np. globalne ocieplenie, które jest w pewnej mierze wynikiem urbanizacyjnej działalności ludzkiej, można również dodać elementy wiedzy wyjaśniające cały mechanizm charakteryzując rozwój globalnej gospodarki i jego wpływ na środowisko naturalne i życie ludzi.

Przykładowo:
Coraz większe stężenie dwutlenku węgla na Ziemi oraz zanieczyszczanie wód, jest efektem często niekontrolowanej polityki związanej z masową wycinką lasów tropikalnych (np. w Ameryce Południowej), wciąż zwiększającą się emisją gazów, wynikającą z ciągłego rozbudowywania gospodarki energetycznej (przetwarzania ropy naftowej, tworzenia energii elektrycznej, wydobywania gazy łupkowego, wadliwych systemów wydobywania ropy spod dna oceanów, etc.), co w rezultacie wpływa niekorzystnie na zjawiska meteorologiczne, ich zmienność i większą nieprzewidywalność, ocieplanie się klimatu, degradację środowiska naturalnego, czy brak wody pitnej.
Z kolei w/w czynniki wymuszają na wielu społeczeństwach zmianę dotychczasowego trybu życia (np. Eskimosi, wiele plemion z Azji i Ameryk), tworzenie się wielu problemów natury kulturowej, zdrowotnej i osobistej.

Jest to tylko jeden z przykładów, który tłumaczy sieć zależności wielu czynników natury ekonomicznej i społecznej.
Pozostaje wiele innych, takich jak: skutki niezrównoważonego rozwoju gospodarczego , nieetycznego handlu (wykorzystywanie nieletnich do darmowej pracy ) i nieetycznego wydobywania wielu surowców mineralnych i rzadkich kruszców, jak: diamenty , tantal , ropa naftowa, itp.

Przykładowy sposób na prowadzenie zajęć szkolnych

- zajęcia tematyczne, np. krótka istota wydarzeń historycznych i ich wpływie na zmiany społeczne, gospodarcze, generalnie cywilizacyjne -> współczesne przemiany społeczne (przyczyny, skutki) -> zrozumienie tych zjawisk
- dyskusje – możliwość wyrobienia krytycznego i logicznego myślenia w młodych umysłach
- oglądanie filmów tematycznych zmuszających do krytycznego myślenia i poszukiwania odpowiedzi, np. o zanieczyszczeniach środowiska spowodowanymi działaniami człowieka, realnej wartości pieniądza, zbyt konsumpcyjnym życiu (np. „Nakarmimy świat” , „Niewygodna prawda” , „Zeitgeist. Świat jutra”  i wiele innych)
- wyjaśnianie ważnych problemów, takich jak: globalny głód, przyczyny konfliktów zbrojnych na różnych, nędza (www.ubostwo.pl), choroby (HIV/AIDS, etc.), sprawiedliwy handel, tłumaczenie skąd biorą wartości ludzkie w poszczególnych krajach, wśród poszczególnych społeczności, źródła dzieci żołnierzy, prawa ludzkie, ochrona środowiska, handel ludźmi, narkotyki i wiele innych
- uświadomienie skąd się wzięła ziemia – nauki o życiu kosmosu (wszechświata) – filmy na youtubie, książki, wykłady, dyskusje
- zajęcia z pracownikami międzynarodowych organizacji, takich jak: Global Partnership for Education, Amnesty International, PAH, ONZ, Koalicja Sprawiedliwego Handlu,  Centrum Poszukiwań Osób zaginionych ITAKA, Venus Project, itp.).


Warte polecenia są również książki nie tylko zatwierdzone przez urzędników z MENu , czy napisane przez autorów polskich, czy europejskich, ale również pochodzących z innych regionów świata, gdyż warto jest porównać zdanie specjalistów pochodzących z krajów bardziej rozwiniętych oraz tych z „III Świata”, czyli krajów, w których ludzie tracą najwięcej. 

Dzięki wprowadzeniu zagadnień EG w szkołach, wzrasta automatycznie wartość nauczania, zatem są to zmiany a wręcz udoskonalenia bardzo kluczowe dla przyszłości całej ludzkości.

c.d.n.

Piotr Bińczak

Źródła wiedzy:


1. WHAT IS GLOBAL EDUCATION?, Dr. Susan Bliss: Director Global Education NSW (2001-2010)
2. "Nauka dla wiedzy – recepta na lepsze jutro”, Piotr Bińczak, źródło: http://www.eid.edu.pl/publikacje/nauka_dla_wiedzy_-_recepta_na_lepsze_jutro,420.html 
3. Educating for Global Citizenship, źródło: http://etfo.net/globaled/Educating4GlobalCitizenship.pdf
4. Dane statystyczne z poszczególnych krajów w kwestii reform edukacji oraz potrzeby implementacji zagadnień z zakresu EG: Global Education Digest  2011, źródło: http://www.uis.unesco.org/Library/Documents/global_education_digest_2011_en.pdf
5. Inspiracje ze Szkół Globalnych. Edukacja Globalna w praktyce, PAH
6. EKSPERTYZA. Szanse i zagrożenia dla przemysłu związanego z rozwojem „zielonej gospodarki”, PAN
7. http://www.rapcan.org.za/home/
8. http://www.amnestyusa.org/our-work/issues/business-and-human-rights/oil-gas-and-mining-industries/conflict-diamonds
9. Koltan - ruda, z której wytwarza się koltan, związek niezbędny do miniaturyzacji elektronicznej, m.in. do telefonów komórkowych
http://conflictminerals.org/coltan-learning-the-basics/
10.http://www.filmweb.pl/film/Nakarmimy+%C5%9Bwiat-2005-297009
11.http://www.filmweb.pl/Niewygodna.Prawda
12. Czarna Matka Basil Davidson – książka opisująca historię niewolnictwa oraz wyjaśniająca genezę zjawiska rasizmu, Dead Aid (ang. Martwa pomoc) autorstwa Dambisy Moyo z Zambi – autorka tłumaczy dlaczego lepiej pomagać realizując projekty długoterminowe, np., budowa szkół i kształcenie kadry pedagogicznej, zamiast wysyłać pieniądze, etc





Komentarze

Popularne posty